De laatste trein

Samenvatting

In de magere jaren vlak na de oorlog leeft een gezin van de ‘inkomsten’ van de spoorwegen, deels in dienstbetrekking, deels als scharrelaars.

De moeder van het gezin is vergeten: zij vertrok tijdens de oorlog onder schaamtevolle omstandigheden. Dit schandaal uit het verleden en de aanhoudende armoede in het heden hebben de gewoontes van de gezinsleden gevormd. Er schuilt iets mysterieus in hun dagelijkse rituelen – langzaam wordt de noodzaak ervan duidelijk. Vader Anton Karn, een seinwachter, is vervuld van plichtsbesef. Zijn zoon Dries, die hem steeds voor vergissingen probeert te behoeden, handelt vanuit schuldgevoelens. Zoon Harm is net vindingrijk genoeg om in het dagelijks brood te voorzien. De andere kinderen spelen, dromen en hangen wat rond.

Een invalide man die zo nauw met de familie samenleeft dat hij er deel van lijkt geworden, wordt verteerd door haat. Voortdurend valt hij het gezin lastig met herinneringen aan de oorlog, waarvan hij het slachtoffer werd. Net als de muskusrat die ze zo verafschuwen worden ze allemaal door zelfbehoud gedreven.

Het wankele evenwicht wordt verstoord wanneer een groep soldaten met een geheime missie arriveert. Elk gezinslid voelt zich genoodzaakt tegen de indringers in het verweer te gaan, maar hun inspanningen kunnen een naderende ondergang niet voorkomen. Integendeel: zodra de gezinsleden buiten hun dagelijkse routine treden, wordt hun gedrag totaal onzinnig. Een kort, helder moment luidt het rampzalige einde in.