Esther de Boer - van Rijk

biografie

Nederlandse actrice. De Rotterdamse Ester van Rijk was afkomstig uit een orthodox joods gezin; dat ze actrice wilde worden leidde aanvankelijk tot flinke botsingen thuis. Ze maakte haar podiumdebuut bij een amateurgezelschap in 1867. Aan het begin van de jaren zeventig kreeg ze een betrekking bij het gezelschap van Antoine Jean Legras in Rotterdam.

In 1881 trouwde ze met muzikant Henri de Boer en het stel verhuisde naar Amsterdam. De Boer - Van Rijk was daar één van de eerste leden van het in 1893 opgerichte gezelschap De Nederlandsche Tooneelvereeniging, dat artistieke en maatschappelijke idealen in zich verenigde.

Zij werd er bekend door de vrouwenrollen van Herman Heijermans, van wie veel stukken bij de De Nederlandsche Tooneelvereeniging in première gingen.  In de jaren tien en twintig van de vorige eeuw was ze in diverse zwijgende filmdrama’s te zien, zoals Een telegram uit Mexico, Het geheim van den vuurtoren en Cirque Hollandais.

In 1912 ging De Nederlandsche Tooneelvereeniging failliet; maar onder leiding van Heijermans werd onder de naam de Tooneelvereeniging een doorstart gemaakt. Dit gezelschap zou tot 1922 blijven bestaan. Daarna zat De Boer - van Rijk, die bijna zeventig was, zonder inkomen. Waarop ze haar eigen gezelschap vormde: het Gezelschap Esther de Boer-van Rijk.

Zij zou uiteindelijk in het nationale geheugen blijven hangen met de rol van Kniertje in Heijermans’ ‘Op hoop van zegen’. Ze speelde deze rol vanaf de première in 1900 talloze malen.

‘Op hoop van zegen’ werd drie keer verfilmd voor de Tweede Wereldoorlog; twee keer, in de versies uit 1918 en 1934, met De Boer - Van Rijk als Kniertje. Bij de laatste verfilming was ze 81 jaar. Het zou haar eerste en enige sprekende filmrol zijn.