Jaap Speyer

biografie

Jaap Speyer begon zijn filmcarrière tijdens de Eerste Wereldoorlog in Duitsland. Via Kopenhagen was hij vanuit Amsterdam naar Berlijn vertrokken, waar hij als regisseur aan de slag ging bij Horos-Film, een kleine productiemaatschappij. In de daaropvolgende periode – tot 1933 – maakte Speyer in totaal tweeënvijftig films voor diverse Duitse maatschappijen.

Hij heeft succes met zowel komedies als Die Blumenfrau vom Potsdamer Platz (1925) als met sociale drama’s als Bigamie (1927). Ook reist Speyer een aantal malen naar het buitenland om daar opnamen te maken voor zijn films. Zo filmt hij onder andere in Roemenië.

Begin jaren dertig – na de komst van de geluidsfilm – maakt Speyer een aantal muziekfilms. Ook regisseert hij in 1931 de Duitse versie Moritz macht sein Glück (1931) van de Franse film Levy et Cie.

In 1933 – na de machtsovername van Hitler – komt de van Joodse afkomst zijnde Speyer met zijn Duitse vrouw, de actrice Mia Pankau, terug naar Nederland. Vanwege zijn in Duitsland opgedane ervaring met de geluidsfilm wordt hij direct geëngageerd voor de regie van De Jantjes, een van de eerste Nederlandse geluidsfilms. Speyer kwijt zich met verve van zijn taak en de film wordt een groot succes. Uiteindelijk zal het de best bezochte film uit de vooroorlogse periode blijken te zijn met een bezoekersaantal van ruim een miljoen.

Na De Jantjes regisseert Speyer tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog nog drie speelfilms, maar geen daarvan kunnen tippen aan het niveau en succes van De Jantjes.

Speyer en zijn vrouw zijn tijdens de oorlog naar Nederlands-Indië gevlucht, waar ze meer dan drie jaar in een Jappenkamp doorbrengen. Na de oorlog gaat Speyer naar Australië, waar hij een korte film maakt over Australische krijgsgevangenen die gedwongen hadden meegewerkt aan een Japanse propagandafilm.

Speyer keerde vervolgens weer teug naar Nederland waar hij de komedie Een koninkrijk voor een huis draaide. Het was de eerste grote Nederlandse speelfilm na de Tweede Wereldoorlog en trok bijna 1,3 miljoen bezoekers. Speyer had daarna nog plannen in West-Duitsland een film op te nemen, maar zover is het nooit gekomen.